همانطور که می‌دانید طرح و ایده پشت هر پروژه تعیین کننده کیفیت آن می‌باشد و اهمیت بسیاری دارد. همچنین امروزه به دلیل محدودیت در متراژ و فضای در دسترس، اهمیت دیاگرام معماری بیشتر شده است. هدف و تفکری که پشت طراحی یک سازه وجود دارد در قدرت آن طرح و در نتیجه میزان کارایی ساختمان موثر است. در این مقاله قصد داریم به شما توضیح دهیم که دیاگرام معماری چیست و شما را با انواع دیاگرام معماری آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید.
مقاله پیشنهادی: ایدئوگرام چیست؟
دیاگرام معماری چیست؟
دیاگرام معماری طرح یا عکسی است که تفکر معمار را بصورت سازماندهی‌شده نشان می‌دهد. یک دیاگرام معماری از آنجایی اهمیت دارد که تفکر و ایده پشت هر طرح معماری را بطور واضح بیان می‌کند. همچنین می‌توان دیاگرام را زبانی ترسیمی برای بیان صحیح افکار تعریف کرد.
یک دیاگرام معماری با استفاده از دو ابزار نوشتاری و گرافیکی تفکر پشت طرح و روند طراحی را به مخاطبان نمایش می‌دهد. این دوابزار در کنار هم به معمار این امکان را می‌دهد که ارتباط فضاهای مختلف در سازه، الویت‌های مطرح شده در طرح و ... را به خوبی به مخاطبان منتقل کند.
مقاله پیشنهادی: ایلوستریتور چیست؟
تاریخچه دیاگرام:
ریشه کلمه diagram از زبان لاتین و یونانی نشات می‌گیرد و از دو بخش dia به معنای میان و gramma به معنای رسم کردن تشکیل شده است. دیاگرام‌ها نمایشی گرافیکی از مفاهیم مختلف هستند که در حوزه‌های مختلفی و به منظور ساده کردن موضوعات پیچیده استفاده می‌شوند. برخی افراد دیاگرام‌های معماری دوران ویتکار که چند دهه پس از میلاد مسیح برای شرح دادن معماری دوره رنسانس استفاده شده است را مبدا دیاگرام معماری می‌دانند.
هدف و مزایای ترسیم دیاگرام معماری چیست؟
یک دیاگرام مانند به یک عکس ارزش هزار کلمه را دارد و باعث می‌شود کاربران مربوطه طرح معماری را بهتر درک کنند و بتوانند در تصمیم‌گیری‌ها درباره قسمت‌های مختلف سازه از آن استفاده کنند. این دیاگرام‌ها بسته به زمان و نحوه استفاده از آنها کارکردهای متفاوتی دارند. در مراحل اولیه فرآیند طراحی، اغلب برای کمک به تفکر و کمک به معماران در حل مشکلات استفاده می‌شوند.
با پیشرفت پروژه، می‌توان از آنها برای توضیح موارد مورد نیاز و به عنوان منبع مرجع برای افراد دخیل در پروژه استفاده کرد. در طول فرآیند طراحی و پس از آن، دیاگرام‌های معماری برای برقراری ارتباط بین ایده‌ها در میان همکاران، مشتریان و اعضای عمومی استفاده می‌شوند. دیاگرام‌ها همچنین این مزیت را دارند که می‌توانند انواع مختلف اطلاعات را در یک تصویر نشان دهند و باعث کاهش ابهامات شوند.
همچنین از آنجایی که ساخت دیاگرام‌ها سریع‌تر از نقشه‌های فاز 1 و 2 انجام می‌شود، می‌توان از آنها بعنوان نقشه‌های اولیه استفاده کرد.
انواع دیاگرام معماری:
دیاگرام‌ها انواع بسیار گسترده‌ای دارند و از نظر شکل ظاهری بسیار متفاوتند اما هدف از ترسیم همه آنها ساده‌سازی مفاهیم پیچیده و ایجاد ارتباط میان اجزای مختلف سازه می‌باشد.
1. دیاگرام حبابی
دیاگرام حبابی اغلب در ابتدا یا مراحل اولیه پروژه ترسیم شده و برای نمایش ارتباط اعضا مختلف و عملکرد آنها در یک سازه استفاده می‌شود که یکی از پرکاربردترین دیاگرام‌های معماری است. دیاگرام حبابی در معماری به معماران کمک می‌کنند مناطقی از خانه را که در نقشه‌ها گنجانده می‌شوند شناسایی کنند و برای برنامه ریزی و سازماندهی فضا استفاده می‌شوند.
عملکرد دیاگرام حبابی چگونه است؟
این نوع از دیاگرام از دایره یا بیضی‌هایی تشکیل شده که روی یک ورق کاغذ کشیده می‌شوند و به معمار کمک می‌کند تا مکان اتاق هایی را که باید در پلان یک خانه یا ساختمان تجاری گنجانده شود، شناسایی کند. آنها برای ترسیم دیاگرام حبابی از طبقه اول شروع می‌کنند و به سمت بالا می‌روند. در این نوع دیاگرام هر حباب بعنوان یک اتاق محسوب می‌شود و هدف آن درک نحوه اتصال اتاق ها و چگونگی جریان فضاها از یکی به دیگری است. با استفاده از دیاگرام حباب، معمار قادر خواهد بود بهترین گزینه چیدمان را برای ملک، اضافه کردن فضا، بازسازی و ... پیدا کند.
2. دیاگرام اگزونومتریک
دیاگرام اگزومتریک که به آن parallel projection یا آکسونومتری نیز گفته می‌شود، نمای بیرونی سازه را بصورت پروجکت موازی نشان می‌دهد و به مخاطبان امکان می‌دهد هر دو طرف یک ساختمان را در یک تصویر مشاهده کنند. این نوع دیاگرام به عنوان وسیله‌ای برای نمایش اجسام سه‌بعدی، بسیار پرکاربرد است.
دیاگرام اگزومتریک یک راه بسیار کارآمد برای نشان دادن یک پروژه است زیرا نه تنها طرح‌های مفهومی، بلکه جزئیات ساخت و ساز را نیز بصورت واضح و مناسب آموزش نشان می‌دهد. این دیاگرام به ما امکان می‌دهد موقعیت بیننده را در زوایای مختلف مشاهده کنیم و چندین ترکیب بصری از طرح ایجاد کنیم که می تواند در پاسخگویی به سؤالات پیمانکار یا مشتری کمک کند.
دیدگاه منحصربه‌فرد این نوع دیاگرام معماری امکان تشریح طرح‌های بسیار توصیفی را فراهم می‌کند و به راحتی فضای سه‌بعدی را روی یک سطح دو بعدی نشان می‌دهد.
پکیج آموزشی پیشنهادی: آموزش جامع ایلاستریتور
3. دیاگرام مقطع
دیاگرام مقطع با ایجاد یک برش عمودی از سازه، جزئیات داخلی ساختمان را نمایش می‌دهند. این نوع دیاگرام برای ساختمان‌ها، بسیار کاربردی است زیرا نمایی از فضاها و سازه‌های اطراف را در یک صفحه عمودی ارائه می‌دهد که می‌تواند روابط بین بخش‌های مختلف ساختمان‌ها را که ممکن است در نقشه‌های پلان آشکار نباشد، آشکار کند. نقشه های پلان نیز در واقع یک نوع مقطع هستند، اما آنها ساختمان را در یک صفحه افقی به جای عمودی برش می دهند. البته این نوع دیاگرام فقط طرح اولیه پروژه را نشان می‌دهند بنابراین برای ساخت بنا نمی‌توان از آنها استفاده کرد.
4. دیاگرام بستر پروژه
این نوع دیاگرام که جزئیات کمتری نسبت به باقی دیاگرام‌ها دارد، وظیفه بررسی و توصیف محیط اطراف سازه را دارد. دیاگرام بستر پروژه که نمایی از بالا را به ما می‌دهد، نشان دهنده ارتباط و چگونگی تعامل سازه با محیط اطراف آن می‌باشد.
دیاگرام بستر پروژه یک ساختمان را به عنوان یک کل و ورودی ها و خروجی های آن را بعنوان عوامل خارجی نشان می‌دهد.
در این نوع دیاگرام تمامی موجودات خارجی که ممکن است با یک سازه تعامل داشته باشند نشان داده می‌شود، در این دیاگرام سازه بدون هیچ جزئیاتی از ساختار داخلی آن، در مرکز قرار می‌گیرد و توسط تمام سیستم‌ها، محیط‌ها و فعالیت های تعاملی و ... احاطه می‌شود. هدف از دیاگرام بستر طرح، متمرکز کردن توجه بر عوامل و رویدادهای خارجی است که باید برای ساخت و توسعه سازه در نظر گرفته شوند.
این نوع دیاگرام معماری در اوایل یک پروژه و برای توافق کردن در مورد محدوده مورد بررسی تهیه و استفاده می شود و معمولاً در سند الزامات گنجانده می شوند. این دیاگرام باید توسط همه ذینفعان پروژه خوانده شود، بنابراین باید به زبان ساده نوشته شوند تا ذینفعان بتوانند موارد داخل سند را درک کنند و بتوانند محدودیت‌ها و مشکلات احتمالی را متوجه شوند.
5. دیاگرام برنامهای
دیاگرام‌های برنامهای (Programmatic) چیدمان ساختمان از نظر برنامه و کاربرد را نشان می‌دهند و برای تجسم نحوه ارتباط کاربرد قسمت‌های مختلف با فرم ساختمان استفاده می‌شود. این دیاگرام‌ها معمولاً شبیه دیاگرام‌های پلان ، مقطعی و آکسونومتری هستند و شکل ساختمان را بر اساس عملکرد مورد نظر هر منطقه بررسی می‌کنند.
مقاله پیشنهادی: نرم‌افزار ایندیزاین چیست؟
6. دیاگرام سیرکولاسیون
در معماری، سیرکولاسیون به نحوه حرکت افراد و تعامل با یک ساختمان اشاره دارد؛ دیاگرام سیرکولاسیون نیز یکی دیگر از انواع دیاگرام‌های معماری است که نحوه حرکت کاربران در ساختمان و چگونگی دسترسی آنها به بخش‌های مختلف را نمایش می‌دهد.
دیاگرام سیرکولاسیون به ویژه در ساختمان‌های عمومی، از اهمیت بالایی برخوردار است. سازه‌هایی مانند آسانسور، پله برقی و راه پله که اغلب به عنوان عناصر گردشی نامیده می‌شوند، در این نوع دیاگرام نقش مهمی دارند، زیرا همه افراد باید از همه بخش‌های سازه به آنها دسترسی داشته باشند. هدف این نوع دیاگرام اغلب بهینه‌سازی حرکت افراد در یک ساختمان است.
7. دیاگرام تناسباتی
این نوع دیاگرام یک مقیاس مرجع دارد که همه اجزا و قسمت‌ها بر اساس آن ترسیم می‌شوند. یک دیاگرام تناسبات به منظور ایجاد درک بهتر از ابعاد مختلف یک سازه ساخته می‌شود. همچنین با استفاده از این نوع دیاگرام می‌توان نحوه ارتباط و تعامل یک ساختمان با ساختمان‌های مجاور را بهتر درک کرد.
8. دیاگرام حس مکان
دیاگرام حس مکان به منظور درک عوامل محیطی مانند نور، سایه و چگونگی تاثیر آنها بر احساسات مختلف انسان ترسیم می‌شود. این نوع دیاگرام یکی از انتزاعی‌ترین دیاگرام‌ها به شمار می‌رود.
مقاله پیشنهادی: پست پروداکشن چیست؟
9. دیاگرام سازه یا ساختاری(structural)
وظیفه یک دیاگرام سازه نمایش ساختار خود سازه و نحوه تاثیر نیرو‌های نامزئی مختلف مانند فشار بر آن می‌باشد. این نوع دیاگرام به صورت ترکیبی از دیاگرام‌های مختلف مثل مقطعی و اگزونومتریک نمایش داده می‌شود.
پکیج آموزشی پیشنهادی: آموزش جامع پست پروداکشن
10. دیاگرام حجمی
دیاگرام حجمی هیچگونه جزئیاتی از سازه را نشان نمی‌دهد، این نوع دیاگرام از خطوط ساده‌ای تشکیل شده و هدف آن نمایش حجم کلی سازه و نحوه شکل‌گیری و قرارگیری آن است.
11. دیاگرام پلانیمتریک یا پلان سنجی
در این نوع دیاگرام که ابعاد و مقیاس آن با واقعیت متفاوت است، نمای داخلی، عناصر ساختمان و نقشه‌ها نشان داده می‌شود.
12. دیاگرام توپولوژیک
هدف از ترسیم دیاگرام توپولوژیک نمایش ارتباط میان عناصر مختلف یک سازه یا فضا است که به مخاطبان امکان می‌دهد به چگونگی کار هر بخش و نقش و قرارگیری آنها در برنامه کلی پی ببرند.
13. دیاگرام میدان بصری
دیاگرام‌های میدان بصری با قرار دادن و ترسیم خطوط و فلش‌ها در یک مخروط، درک و زاویه دید کاربران از یک ساختمان یا فضا را به معمار نشان می‌دهند.
مقاله پیشنهادی: پورتفولیو معماری چیست؟
کلام آخر
دیاگرام‌های معماری اشکال متعدد و متنوعی دارند که گاهی دسته‌بندی کردن آنها نیز مشکل است؛ اما همه آنها ابزاری ارزشمند در فرآیند طراحی هستند و ابزار مؤثری برای انتقال ایده‌ها به مشتریان و عموم محسوب می‌شوند. دیاگرام‌های معماری مقادیر زیادی از اطلاعات متنوع را در قالب تصاویر کوچک و متراکم ارائه می‌کنند. یکی از مزایای دیاگرام‌ها غیر رسمی بودن آنهاست زیرا باعث انعطاف پذیری بودن آنها می‌شود و به ما اجازه می‌دهد زمانی که تمام اطلاعات پروژه در دسترس نیست، از آنها برای پیش بردن مراحل مختلف پروژه استفاده کنیم.
امیدارم که از این مقاله لذت بره باشید. با ثبت نام در سایت آپادمی می‌توانید پکیج‌های آموزشی ما را تهیه کنید و از مقالات و آموزش‌های رایگان ما در سایت آپادمی بهرمند شوید.
پاسخ به نظر:
تشکر بابت اطلاعات مفید
بسیار عالی
وقت بخیر
ممنون، موفق باشید.