صورت وضعیت چیست؟ + نکاتی مهم در نحوه نوشتن انواع صورت وضعیت

صورت وضعیت پروژه 

یکی از موضوعات مهم و رایج در پروژه ‌های عمرانی و پیمانکاری ساختمان موضوع تنظیم صورت وضعیت پیمانکاری و تعیین تکلیف پرداخت مخارج و هزینه ‌های پروژه است. صورت وضعیت پیمانکاری به عنوان یک سند مالی، موقعیت پروژه را در یک زمان خاص نشان می‌دهد. این سند اطلاعاتی درباره مقدار کار انجام شده، هزینه‌های پرداخت شده و بدهی‌های پیمانکار را در بر می‌گیرد. هدف اصلی از تنظیم صورت وضعیت پیمانکاری، بررسی و تعیین نحوه پرداخت مخارج پروژه، کنترل هزینه‌های پروژه و جلوگیری از تأخیر در پرداخت هزینه‌ها است. در این مقاله ما به بررسی صورت وضعیت اهیمت و نحوه نوشتن آن خواهیم پرداخت پس اگر علاقه مند هستید که بدانید صورت وضعیت چیست؟ و اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید و مطالب رو به دقت مطالعه کنید زیرا تنظیم کردن صورت وضعیت، دارای نکات زیادی است که ضروری است نسبت به آن اطلاعات کافی وجود داشته باشد.

مقاله پیشنهادی: دفتر فنی پروژه چیست؟

صورت وضعیت چیست؟

یکی از مهم‌ترین کارهای یک مهندس دفتر فنی، نوشتن صورت وضعیت تایید شده و گرفتن هزینه کارهای صورت گرفته در طول اجرای پروژه از کارفرما است. صورت وضعیت تایید شده، سندی است که توسط مهندس دفتر فنی تهیه می‌شود و در آن نشان داده می‌شود که چه میزان از کار پروژه تا آن لحظه انجام شده و چه مقدار از بودجه پروژه هزینه شده است. این گزارش مالی معمولاً به صورت ماهانه توسط پیمانکار تهیه می‌شود و برای آگاهی‌رسانی و پرداخت هزینه‌ها به کارفرما ارسال می‌شود که به آن متره و برآورد (Quantity surveying and Estimating) نیز گفته می‌شود. این صورت وضعیت  (Project Status Report)به عنوان یک ابزار مدیریتی مهم در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی استفاده می‌شود و کاربرد آن در کنترل هزینه‌های پروژه و بررسی پیشرفت پروژه بسیار مهم است. بر این اساس، مهندس دفتر فنی باید اطمینان حاصل کند که کارهای انجام شده توسط پیمانکار، مطابق با شرایط و مقررات قرارداد بوده و هزینه‌های پرداخت شده به صورت صحیح و مطابق با قرارداد صورت گرفته است.بنابراین، نوشتن صورت وضعیت تایید شده و گرفتن هزینه کارهای صورت گرفته در طول اجرای پروژه از کارفرما، دو مسئولیت مهم و اساسی برای مهندس دفتر فنی خبره است که برای موفقیت پروژه بسیار حائز اهمیت هستند.

صورت وضعیت پیمانکاری

طبق تعریف ماده ۳۷ شرایط عمومی پیمان)صورت وضعیت پیمان)، پیمانکار باید در آخر هر ماه، وضعیت کارهای انجام شده از شروع پروژه تا آن تاریخ را اندازه‌گیری کند و میزان مصالح و تجهیزات پای کار را تعیین کند. سپس بر اساس تعرفه‌های موجود در قرارداد، مبلغ انجام کار را محاسبه کرده و آن را به مهندس مشاور تحویل می‌دهد. مهندس مشاور نیز باید صورت وضعیت را از نظر تطبیق با اسناد و مدارک پیمان کنترل کرده و در صورت لزوم با تعیین دلیل اصلاح کند. سپس صورت وضعیت را به کارفرما ارسال می‌کند و مراتب را به اطلاع پیمانکار می‌رساند. پس از ارسال صورت وضعیت به کارفرما، او باید ظرف مدت حداکثر ده روز به آن رسیدگی کند و بعد از کسر وجوهی که بابت گزارش‌های قبلی پرداخت شده باقیمانده مبلغ را نیز پرداخت نماید.

مقاله پیشنهادی: متره و برآورد چیست؟

انواع صورت‌ وضعیت پروژه 

به طور کلی طبق قانون دو نوع صورت وضعیت وجود دارد که شامل صورت وضعیت موقت و قطعی است که در ادامه به بررسی هریک می‌پردازیم:

صورت وضعیت موقت

صورت وضعیت موقت یا صورت وضعیت ماقبل قطعی، یکی از انواع صورت وضعیت است که توسط پیمانکار در طول دوره اجرای پروژه تهیه می‌شود. هدف از تهیه این گزارش، مطالبه مبالغی است که برای خرید مصالح پای کار، هزینه‌های تجهیز کارگاه و دیگر هزینه‌هایی که برای شروع کار صرف شده‌اند، است. این گزارش، معمولاً به صورت دوره‌ای و در زمان‌های مشخصی، مانند پایان هر ماه، تهیه می‌شود. پس از تهیه گزارش، پیمانکار باید آن را به کارفرما تحویل دهد و در صورتی که به موقع ارائه نشود، کارفرما هیچ گونه مسئولیتی در قبال تأخیر در پرداخت نخواهد داشت. به طور کلی، صورت وضعیت موقت به عنوان یکی از اسناد مهم در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی، به کارفرما کمک می‌کند تا وضعیت پیشرفت پروژه را به صورت دقیق‌تری پایش کند و لازمات مالی پروژه را به موقع پرداخت کند.

صورت وضعیت قطعی

دسته دوم صورت وضعیت شامل صورت وضعیت قطعی می باشد که در پایان پروژه توسط پیمانکار تهیه می‌شود و شامل هزینه‌های برچیدن کارگاه بعد از اتمام کار و بندهای باقی‌مانده از قرارداد است. پیمانکار باید حداکثر تا یک ماه پس از تحویل موقت، صورت وضعیت قطعی را بر اساس کارهای انجام‌گرفته و مفاد پیمان به مهندس مشاور ارسال کند. سپس مهندس مشاور باید ظرف مدت دو ماه، صورت وضعیت قطعی را بررسی کند و به کارفرما ارائه دهد. در صورتی که صورت وضعیت موقت نیز تهیه شده باشد، صورت وضعیت قطعی بر اساس آن تهیه می‌شود. در غیر این صورت، صورت وضعیت قطعی بر اساس مستندات و اسناد پروژه تهیه می‌شود. کارفرما موظف است حداکثر تا سه ماه بعد از وصول صورت وضعیت قطعی، تمام مبالغ باقی‌مانده را به پیمانکار پرداخت کند. صورت وضعیت قطعی، به عنوان یکی از اسناد مهم در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی، به کارفرما کمک می‌کند تا مبالغ دقیق پرداختی را به پیمانکار تعیین کند و تسویه حساب درستی صورت گیرد.

تفاوت صورت وضعیت موقت و صورت وضعیت قطعی

صورت وضعیت موقت و صورت وضعیت قطعی، هر دو اسناد مالی مهمی هستند که در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی استفاده می‌شوند. با این حال، تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد:
1. زمان تهیه: صورت وضعیت موقت، در طول دوره اجرای پروژه تهیه می‌شود و هدف آن مطالبه مبالغی است که برای خرید مصالح پای کار و هزینه‌های تجهیز کارگاه در آن تاریخ مشخص صرف شده است. اما صورت وضعیت قطعی، در پایان پروژه تهیه می‌شود و شامل هزینه‌های برچیدن کارگاه بعد از اتمام کار و بندهای باقی‌مانده از قرارداد است.
2. شکل و محتوا: صورت وضعیت موقت، در مقایسه با صورت وضعیت قطعی، شامل جزئیات کمتری از هزینه‌های پروژه است و به صورت موقت و برای دوره‌ای خاص تهیه می‌شود. اما صورت وضعیت قطعی، به عنوان یک گزارش کامل از تمامی هزینه‌های پروژه و بر اساس اسناد و مستندات مربوطه تهیه می‌شود.
3. تأثیر بر پرداخت: صورت وضعیت موقت، هیچ تأثیری در پرداخت مبالغ به پیمانکار ندارد و فقط به عنوان یک گزارش ارائه می‌شود. اما صورت وضعیت قطعی، به عنوان یکی از مستندات مهم در تسویه حساب با پیمانکار، تأثیر مستقیمی بر پرداخت مبالغ دارد و کارفرما موظف است تمامی مبالغ باقی‌مانده را پس از تأیید صورت وضعیت قطعی به پیمانکار پرداخت کند.
بنابراین، صورت وضعیت موقت و صورت وضعیت قطعی، هر دو گزارش‌های مالی مهمی هستند که در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی استفاده می‌شوند، اما با توجه به تفاوت‌هایی که بین آن‌ها وجود دارد، استفاده از هر کدام بسته به مرحله پروژه و نیازهای کارفرما و پیمانکار، متفاوت است.

پکیج آموزش پیشنهادی: آموزش جامع متره و برآورد

نحوه نوشتن انواع صورت وضعیت

نوشتن صورت وضعیت، به عنوان یکی از اسناد مهم در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی، باید به گونه‌ای انجام شود که تمامی هزینه‌ها و کارهای انجام‌شده در پروژه به درستی محاسبه شده و به شکل مناسبی در اسناد پروژه ثبت شوند. شناسنامه صورت وضعیت به عنوان صفحه اول صورت وضعیت، اطلاعات اصلی مربوط به پروژه و قرارداد را در بر می‌گیرد. همچنین، مستندات(تمامی ابلاغیه‌های دریافتی از کارفرما، صورت‌جلسات و دستور کارها)، ریز متره(شامل تمام مقادیر طول، عرض و ارتفاع که توسط مترور اندازه‌گیری شده)، خلاصه متره(خلاصه‌ای از کارهای انجام گرفته و هزینه‌های)، ریز مالی(مبالغی که از ابتدای پروژه هزینه شده)، خلاصه مالی کل و فاکتورهای خرید از جمله اسناد و برگه‌هایی هستند که برای تدوین و ارائه صورت وضعیت لازم است. با دقت و دقت در تهیه این اسناد، می‌توان از درستی و کاملی صورت وضعیت اطمینان حاصل کرد. در ادامه، نحوه نوشتن انواع صورت وضعیت را بررسی می‌کنیم:
1. صورت وضعیت موقت: این نوع صورت وضعیت، در طول دوره اجرای پروژه تهیه می‌شود و به صورت مکرر (مثلاً هر دو هفته یا هر ماه) ارائه می‌شود. نحوه نوشتن این نوع صورت وضعیت عبارت است از:
- عنوان صورت وضعیت موقت و شماره آن
- تاریخ تهیه صورت وضعیت
- جزئیات هزینه‌های برگزاری پروژه در دوره مشخص شده (مثلاً هزینه‌های تجهیز کارگاه، هزینه‌های خرید مصالح و ...)
- جمع کل هزینه‌های دوره مشخص شده
- مبلغ پرداختی به پیمانکار در دوره مشخص شده
- بندهای اضافی (اگر وجود داشته باشد)
2. صورت وضعیت قطعی: این نوع صورت وضعیت، در پایان پروژه تهیه می‌شود و باید تمامی هزینه‌های پروژه را به شکل کامل و دقیق در بر بگیرد. نحوه نوشتن این نوع صورت وضعیت عبارت است از:
- عنوان صورت وضعیت قطعی و شماره آن
- تاریخ تهیه صورت وضعیت
- جزئیات هزینه‌های کل پروژه (مثلاً هزینه‌های تجهیز کارگاه، هزینه‌های خرید مصالح، هزینه‌های نیروی انسانی و ...)
- جمع کل هزینه‌های پروژه
- مبلغ پرداختی به پیمانکار در طول دوره‌های مختلف پروژه
- بندهای باقی‌مانده از قرارداد
- جمع کل مبالغ پرداختی به پیمانکار
- امضای پیمانکار، مهندس مشاور و کارفرما
در هر دو نوع صورت وضعیت، باید به شکل دقیق و مرتب جزئیات هزینه‌ها و پرداخت‌های انجام شده در پروژه ذکر شود. برای اطمینان از درستی محتوای صورت وضعیت، می‌توان از خدمات مهندسی مشاور استفاده کرد.

مقاله پیشنهادی: بهترین نرم افزارهای متره و برآورد

امیدوارم از این مقاله لذت برده باشید.