سقف دال بتنی
دال بتنی یکی از مهم‌ترین عضوهای سازه‌ای است که در صنعت ساخت و ساز استفاده می‌شود. یکی از کاربرد این عضو سازه‌ای ساخت سقف است که از رایج‌ترین انواع سقف ساختمان می باشد و به شکل یک دست با مصالحی مختلفی مانند بتن و فولاد ساخته و پرداخته می‌شود. دال‌های بتنی، سازه‌های افقی هستند که برای پشتیبانی از بارها و انتقال آنها به ستون‌ها و پایه‌های ساختمان استفاده می‌شوند. آنها برای تقویت سازه، توزیع بارها به صورت یکنواخت و کاهش انعطاف‌پذیری سازه استفاده می‌شوند. در این مقاله، به معرفی انواع، کاربردها، مزایا و معایب دال بتنی می‌پردازیم تا با سقف دال بتنی بیشتر آشنا شوید پس تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
مقاله پیشنهادی: پرکاربرد ترین نرم افزار‌های عمران
دال بتنی چیست؟
دال بتنی، به عنوان یک عضو مهم در سازه‌های مختلف، از صفحات تخت بتنی تشکیل می‌شود. این دال‌ها به صورت افقی در سازه‌ها استفاده می‌شوند و می‌توانند در سازه‌های مختلفی مانند ساختمان‌ها، سدها، پل‌ها و تونل‌ها به کار روند. دال‌های بتنی می‌توانند به صورت سقف‌ها، فونداسیون‌ها و پیاده‌روها استفاده شوند. در سازه‌های مسکونی، دال‌های بتنی به عنوان سقف طبقات و کف‌پوش استفاده می‌شوند و به پشتیبانی از بارها و توزیع یکنواخت آنها بر روی ستون‌ها کمک می‌کنند. در سدها و تونل‌ها نیز دال‌های بتنی به عنوان پوشش و سقف استفاده می‌شوند و سازه را از بارهای خارجی و نیروهای جانبی محافظت می‌کنند. همچنین، در پل‌ها نیز دال‌های بتنی به عنوان سازه‌های افقی استفاده می‌شوند و بارهای جاده‌ای و ترافیکی را به ستون‌ها و سایر اجزا منتقل می‌کنند.امرزه با پیشرفت تکنولوژی، امکان ساخت دال‌های بتنی انحنادار نیز وجود دارد. این دال‌ها با منحنی‌های مختلف در سازه‌ها استفاده می‌شوند و به طراحی و استفاده از فضاهایی با شکل‌ها و ابعاد غیرمعمول کمک می‌کنند. به طور کلی، دال‌های بتنی یکی از عناصر مهم و پرکاربرد در سازه‌های مختلف هستند. طراحی و استفاده صحیح از دال‌های بتنی، به پایداری و استحکام سازه کمک می‌کند و بارها را به صورت مناسب توزیع می‌کند.
پکیج پیشنهادی: پکیج آموزش تکلا استراکچرز
انواع دال بتنی کدام هستند؟
دال‌های بتنی می‌توانند بر اساس معیارهای مختلفی تقسیم‌بندی شوند. در زیر برخی از انواع دال‌های بتنی را بر اساس معیارهای مختلف شرح میدهیم:
1. بر اساس شکل:
دال تخت - دال شیب‌دار - دال قوسی - دال گنبدی
2. بر اساس مقطع:
- دال توپر - دال توخالی - دال ترکیبی
3. بر اساس نسبت طول به عرض:
دال یک طرفه - دال دو طرفه
4. بر اساس روش اجرا:
- دال بتنی برجا - دال بتنی پیش‌ساخته
5. بر اساس کاربری:
- دال سقف - دال کف - دال فونداسیون
این فقط برخی از انواع دال‌های بتنی هستند و در عمل، تنوع بیشتری وجود دارد که بستگی به نیازهای سازه و طراحی دارد.
مقاله پیشنهادی: بررسی انواع سیستم های سازه ای
دال بتنی چگونه ساخته می‌شود؟
دال‌های بتنی می‌توانند به دو روش برجا و پیش ساخته ساخته شوند. در روش برجا، فعالیت‌های قالب‌بندی، آرماتوربندی، تنیدگی و بتن‌ریزی در محل پروژه انجام می‌شود. در روش پیش ساخته، ساخت دال یا قطعات آن و پیش تنیدگی در کارخانه صورت می‌گیرد و جانمایی، نصب اتصالات و یا پس تنیدگی در محل پروژه انجام می‌شود. دال‌های بتنی پیش ساخته دارای سرعت اجرای بالا، کیفیت بتن بهتر، مقاومت بیشتر و عدم تأثیر آب و هوا هستند. همچنین، این روش اقتصادی‌تر برای پروژه‌های بزرگ است و نیازی به نیروی کار ماهر ندارد. دال‌های بتنی برجا نیز اقتصادی برای پروژه‌های کوچک هستند و هزینه تجهیزات قالب‌بندی کمتری نیاز دارند. آنها امکان اجرای دال با شکل‌های متنوع را دارند و مقاومت بالاتری در برابر بارهای دینامیک دارند. همچنین، هزینه تعمیر و نگهداری آنها کمتر است و نیاز به دقت بسیار بالا در نصب اتصالات ندارند.
سقف دال بتنی چیست؟
سقف دال بتنی به عنوان یکی از کاربردهای اصلی دال بتنی، برای اجرای سقف و کف ساختمان استفاده می‌شود. این نوع سقف می‌تواند تمام سطح ساختمان را پوشش دهد یا به صورت بخشی از ساختمان استفاده شود. سقف دال بتنی می‌تواند از بتن معمولی یا بتن آرمه تشکیل شده باشد. طراحی و شکل دال بتنی می‌تواند متنوع باشد و شامل مقاطع توپر، مستطیلی، مربعی و یا توخالی باشد. این تنوع در طراحی، امکان استفاده از سقف دال بتنی در پروژه‌های مختلف را فراهم می‌کند. همچنین، سقف دال بتنی می‌تواند به دو روش برجا و پیش ساخته اجرا شود. در روش برجا، عملیات قالب‌بندی، آرماتوربندی و بتن‌ریزی در محل پروژه صورت می‌گیرد. در روش پیش ساخته، قطعات دال بتنی در کارخانه ساخته شده و سپس در محل پروژه نصب می‌شوند. هر دو روش اجرا مزایا و معایب خود را دارند و بسته به نیازها و شرایط پروژه، انتخاب می‌شوند.
مقاله پیشنهادی: وال پست چیست؟
انواع سقف دال بتنی و کاربردهای آن
سقف دال بتنی در انواع مختلفی ارائه می‌شود، که هر کدام برای کاربردهای خاص خود مناسب هستند. برخی از انواع رایج سقف دال بتنی و کاربردهای آن عبارتند از:
1. دال تخت
دال تخت یا Flat Slab، یک نوع از دال‌های بتن آرمه است که مستقیماً بر روی ستون‌ها یا کلاهک‌های ستون‌ها قرار می‌گیرد و بدون استفاده از بالشتک‌ها و کمربندها به ستون‌ها وصل می‌شود. در این حالت، ستون‌ها مسئول انتقال بارهای عملکردی و جانبی به دال هستند. دال‌های تخت معمولاً با ضخامت حداقل 20 سانتی‌متر ساخته می‌شوند، اما ضخامت دال و مقاومت آن بسته به نیازهای پروژه و بارهای اعمالی می‌تواند متغیر باشد. این نوع دال به دلیل عدم وجود بالشتک‌ها، امکان ایجاد فضای بزرگتر و ارتفاع کمتری در ساختمان را فراهم می‌کند. همچنین، به دلیل سادگی و سرعت اجرا، در پروژه‌هایی با زمان محدود و ضرورت سرعت اجرا مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربردهای دال‌های تخت شامل سازه‌های صنعتی بزرگ، پارکینگ، رمپ، انبار، ساختمان‌های بلند، هتل‌ها و سایر سازه‌هایی است که نیاز به سقفی بدون نیاز به استفاده از تیرها دارند. همچنین، از کاربردهای دیگر دال‌های تخت می‌توان به سازه‌هایی که نیاز به قالب‌بندی کمتر و سرعت اجرای بالا دارند اشاره کرد. این نوع دال به دلیل ساختار ساده‌تر و نیاز کمتر به قالب‌بندی و مصالح، مناسب برای پروژه‌هایی با زمان محدود و ضرورت سرعت اجرا است. به طور کلی دال‌های تخت به چهار نوع زیر تقسیم می‌شوند:
1. دال تخت با کتیبه.
2. دال تخت با سرستون
3. دال تخت با کتیبه و سرستون
4. دال تخت ساده
2. دال معمولی
دال معمولی یک نوع دال بتنی است که بر روی ستون‌ها و تیرها قرار می‌گیرد و بارها به صورت ابتدا از طریق تیرها و سپس از طریق ستون‌ها به سازه انتقال می‌یابند. این دال‌ها عموماً ضخامت کمتری نسبت به دال‌های تخت دارند و به دلیل استفاده از ستون‌ها و تیرها برای انتقال بار، نیازی به کتیبه و سرستون ندارند. ضخامت دال معمولی معمولاً بین 10 تا 15 سانتی‌متر است، اما ممکن است در برخی موارد ضخامت بیشتری داشته باشد، به ویژه در سازه‌هایی که بارهای سنگینی را تحمل می‌کنند. دال معمولی به دو نوع یک طرفه و دو طرفه (بر اساس نسبت طول به عرض آن) تقسیم می‌شود که در قسمت بعد به طور کامل توضیح خواهیم داد.
3. دال یک طرفه
دال بتنی یک طرفه، نوعی از دال‌های معمولی است که توسط تیرها از دو سمت نگهداری می‌شود. این دال‌ها برای ساخت ایوان و سازه‌هایی استفاده می‌شوند که بارها را در یک جهت تحمل می‌کنند. برخلاف دال‌های معمولی، دال یک طرفه دارای بعد کوچکتری است و میلگردهای طولی درون آن قرار می‌گیرند. این دال‌ها به منظور توزیع بار یکنواخت و افزایش مقاومت در برابر تنش‌های ناشی از تغییرات دما و جمع‌شدگی استفاده می‌شوند. دال‌های طره‌ای نیز مثالی از دال‌های یک طرفه هستند. برای دال‌های یک طرفه، حداقل بعد آنها برابر 4 متر است و میلگردهای عرضی و طولی به ترتیب در بعدهای کوچک و بزرگ استفاده می‌شوند.
مقاله پیشنهادی: بادبند یا مهاربند چیست؟
4. دال دو طرفه
دال بتنی دو طرفه، نوعی از دال‌های معمولی است که توسط تیرها و ستون‌ها از چهار طرف نگهداری می‌شود. این دال‌ها بارهای اعمال شده را در هر دو جهت تحمل می‌کنند و معمولاً در ساختمان‌های چندطبقه برای سقف و کف استفاده می‌شوند. طول و عرض این دال‌ها بیشتر از 4 متر است و برای تقسیم بار و جلوگیری از خمش در هر دو جهت، میلگردهای اصلی در جهت‌های افقی و عمودی استفاده می‌شوند.
5. دال وافل یا دال مشبک
دال وافل یا دال مشبک یک نوع دال بتنی است که شامل بخش بالایی صاف (دال تخت) و بخش پایینی شبکه‌ای توخالی است. این شبکه توخالی باعث کاهش وزن کلی دال می‌شود، بدون اینکه بر پایداری سازه تأثیر منفی بگذارد. دال وافل عموما در ساختمان‌های عمومی مانند فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های راه‌آهن، بیمارستان‌ها، مراکز تجاری و غیره استفاده می‌شود. کاربرد اصلی این دال در سازه‌هایی با احتمال لرزش بالا و دهانه‌های بلند و با مقاومت بیشتر است. بعد از بتن‌ریزی و برداشتن قالب، بخش شبکه‌ای زیر دال وافل شکل می‌گیرد و مجموعه‌ای از تیرچه‌های دو طرفه به وجود می‌آید. این دال به صورت یک طرفه یا دو طرفه و با استفاده از شبکه‌های مثلثی یا چهارضلعی قابل اجرا است. روش‌های مختلفی برای اجرای دال وافل وجود دارد، از جمله:
1. روش برجا: قالب‌بندی و بتن‌ریزی در محل پروژه انجام می‌شود.
2. روش پیش ساخت قطعات: دال در کارخانه ساخته شده و اتصال قطعات در محل پروژه انجام می‌شود.
3. روش پیش ساخت کامل: دال به طور کامل (با آرماتوربندی) در کارخانه ساخته شده و نیازی به اتصال قطعات در محل نیست.
از مزایا اصلی دال وافل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش لرزش سازه
- وزن کمتر به دلیل مصرف کمتر مصالح
- امکان اجرای دهانه‌های بلند
- ظرفیت باربری بالا
- ظاهر جذاب
- امکان جاسازی تاسیسات در شبکه توخالی (در صورت ایجاد حفره در تیرچه‌ها)
بعضی از معایب دال وافل عبارتند از:
- نیاز به قالب‌بندی بیشتر و هزینه بالاتر
- نیاز به نیروی کار ماهر
- مناسب نبودن برای پروژه‌های کوچک و معمولی
- دشواری در نصب تاسیسات به دلیل ساختار پیچیده
- افزایش ارتفاع طبقات در صورت عدم حفره در تیرچه‌ها (نیاز به ارتفاع بیشتر برای نصبتاسیسات)
6. دال تیرچه ای
دال تیرچه‌ای (Ribbed Slab) نیز یک نوع دال بتنی است و با دال وافل بسیار شباهت دارد. در دال تیرچه‌ای، شبکه پایینی با استفاده از تیرچه‌های یک طرفه موازی با طول بلند ساخته می‌شود و بر روی تیرهای اصلی و در جهت عمود بر آنها قرار می‌گیرد. سپس با ساخت دال تخت بر روی تیرچه‌ها، دال تیرچه‌ای شکل می‌گیرد. در مقایسه با دال وافل، دال تیرچه‌ای عمق کمتری دارد و بخش بالایی آن نیز ضخامت کمتری دارد. همچنین، فاصله بین تیرچه‌ها در هر دو جهت در دال تیرچه‌ای بیشتر از دال وافل است. در کاربردها، دال تیرچه‌ای و دال وافل معمولاً در ساختمان‌های عمومی مانند فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های راه‌آهن، بیمارستان‌ها، مراکز تجاری و ساختمان‌های بلند استفاده می‌شوند. هر دو نوع دال بتنی، مزایا و معایبی مشترک دارند و مطابق با نیازهای پروژه و شرایط ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
7. دال مجوف
دال با هسته مجوف یا دال توخالی، یک نوع دال بتنی آرمه پیش‌ساخته است که ضخامت آن تماماً بتن‌ریزی نمی‌شود. در این نوع دال، بتن در برابر بارهای فشاری مقاومت دارد و فولاد در برابر بارهای کششی وارد عمل می‌شود. دال‌های بتنی مجوف معمولاً در ساخت عرشه پل، سقف ساختمان‌های پیش‌ساخته چند طبقه و پنل‌های سه بعدی دیوار استفاده می‌شوند. از نظر شکل مقطع، دال‌های مجوف تفاوتی با دال‌های توپر دارند. به دلیل مقاومت کششی پایین بتن، ناحیه تحت کشش در دال‌های بتنی توپر عملاً بی‌استفاده است و بتن در آن نقش پرکننده را بازی می‌کند. در دال‌های مجوف، با استفاده از مصالح کمتر، می‌توان عملکردی مشابه با دال‌های توپر را به دست آورد. دال بتنی مجوف می‌تواند به صورت پیش‌تنیده یا غیرپیش‌تنیده تولید شود.
مزایای استفاده از دال‌های بتنی مجوف عبارتند از:
- کاهش وزن و هزینه کلی ساخت سازه
- امکان اجرای دهانه‌های بلند
- مقاومت بالا در برابر آتش‌سوزی و عایق مناسب صدا
- امکان نصب تاسیسات در فضای داخلی دال
- اجرای آسان و سریع به دلیل پیش‌ساخته بودن دال
- کاهش نیروی انسانی مورد نیاز
- عدم نیاز به قالب‌بندی اضافی
از معایب دال‌های بتنی مجوف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نیاز به دقت بالا در جابجایی و اجرا
- دشواری در ساخت اتصالات مناسب برای عضوهای پیش‌ساخته
- نیاز به تجهیزات خاص برای بلند کردن و جابجایی عضوهای پیش‌ساخته
- عدم اقتصادی برای دهانه‌های کوچک
- نامناسب بودن برای نواحی بادخیز
- دشواری در تعمیرات
با توجه به این مزایا و معایب، استفاده از دال‌های بتنی مجوف بسته به نیازها و شرایط ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مقاله پیشنهادی: معرفی انواع بارهای وارده بر ساختمان
8. دال بابل دک، کوبیاکس
بابل دک (Bubble Deck Slab)، کوبیاکس (Cobiax Slab) و یوبوت (U-Boot Slab) همگی نام‌های تجاری برای سیستم‌های اجرای دال مجوف دو طرفه بتنی هستند. این سیستم‌ها به واسطه استفاده از گوی‌های پلی‌اتیلن به صورت فضای خالی در ناحیه کششی بتن، از وزن سازه کاهش می‌دهند و از مزایایی مانند کاهش هزینه و وزن سازه، افزایش دهانه‌های بلند، کاهش زمان اجرا و افزایش عملکرد حرارتی و صوتی برخوردارند. این سیستم‌ها در ساختمان‌های مختلف از جمله ساختمان‌های عمومی، برج‌های تجاری و ساختمان‌های مسکونی استفاده می‌شوند. مزیت اصلی استفاده از این سیستم‌ها، در مقایسه با سیستم‌های قدیمی دال، در کاهش وزن و هزینه سازه، افزایش دهانه‌ها و کاهش ضریب ساختاری سازه است. اگرچه بابل دک، کوبیاکس و یوبوت نام‌های تجاری هستند، اما اصول و ویژگی‌های اساسی آنها تقریبا یکسان است. این سیستم‌ها از اصول دال با هسته مجوف پیروی کرده و با استفاده از تکنولوژی مدرن، امکان اجرای دال‌های سبکتر و با عملکرد بهتر را فراهم می‌کنند.
9. دال بادوام
دال بادوام (Hardy Slab) یک نوع خاص از دال بتنی مجوف است که از بلوک‌های توخالی با آرایش منظم ساخته می‌شود. استفاده از این نوع دال معمولاً به منظور افزایش مقاومت سازه در برابر حرارت بالا است که در ساختمان‌های عمومی، مسکونی، اداری و بیمارستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. بلوک‌های استفاده شده در دال بادوام از بتن ساخته می‌شوند و دارای حداقل ضخامت 20 سانتی‌متر هستند. بنابراین، ضخامت کلی دال بادوام بیشتر از 20 سانتی‌متر خواهد بود. استفاده از این نوع دال به دلیل قدرت و مقاومت بالا در برابر حرارت، میزان صدا و عایق‌بندی صوتی، و همچنین عملکرد حرارتی بهتر، مورد توجه قرار می‌گیرد. دال بادوام با تشکیل یک سطح صاف و منظم، امکان راحتی در نصب سیستم‌های تاسیساتی مانند لوله‌کشی و سیم‌کشی را فراهم می‌کند. همچنین، توانایی انتقال بار وزنی سازه به طور یکنواخت و بهبود توزیع بار را نیز داراست. دال بادوام یکی از روش‌های مدرن ساخت دال است که با استفاده از بلوک‌های توخالی، عملکرد بهتری در مقابل شرایط محیطی خاص مانند حرارت ارائه می‌دهد و در برخی از بخش‌های ساختمانی می‌تواند جایگزینی مناسب برای روش‌های سنتی دال باشد.
10. دال گنبدی
دال گنبدی (Dome Slab) یک نوع دال بتنی است که به شکل نیم‌کره طراحی می‌شود و عمدتاً برای بهبود نمای ظاهری سازه استفاده می‌شود. کاربرد اصلی این نوع دال در ساختمان‌های مذهبی، کاخ‌ها، موزه‌ها، بناهای یادبود و سازه‌های مشابه است. در زمان‌های قدیم، برای ساخت سازه‌ها مصالح ساختمانی با مقاومت بالا در برابر کشش در دسترس نبود. به همین دلیل، با طراحی گنبدی شکل سازه‌ها، بارهای اعمال شده به صورت محوری در گنبد توزیع می‌شدند و مقاومت کافی برای مقابله با بارهای فشاری را داشتند. دال گنبدی معمولاً روی دال معمولی ساخته می‌شود. ضخامت این نوع دال معمولاً بین 10 تا 15 سانتی‌متر است. دال گنبدی، علاوه بر نمای ظاهری زیبا، به دلیل شکل هندسی خاص خود، استحکام و پایداری مناسبی را ارائه می‌دهد و بارهای فشاری را به خوبی توزیع می‌کند. با پیشرفت فناوری و توسعه مصالح ساختمانی، روش‌های دیگری نیز برای ساخت سازه‌ها با مقاومت بالا در برابر بارهای فشاری در دسترس قرار گرفته است، اما استفاده از دال گنبدی هنوز به دلیل جذابیت ظاهری و کاربردهای خاص در برخی از سازه‌ها ادامه دارد.
مقاله پیشنهادی: مقایسه اسکلت فلزی و بتنی
11. دال بام شیب‌دار
دال بام شیب‌دار (Pitched Roof Slab) یا دال شیب‌دار، یک نوع دال بتنی آرمه است که به طور معمول به عنوان بام ساختمان‌ها در مناطق پربارش استفاده می‌شود. شکل مقطع این دال‌ها معمولاً به صورت مثلثی است.
مزایای استفاده از دال بتنی شیب‌دار عبارتند از:
1. عملکرد بهتر در برابر باران و نشت آب: با طراحی شیب‌دار برای دال، آب به راحتی از سطح ساختمان سرازیر می‌شود و خطر نشت آب به ساختمان کاهش می‌یابد.
2. ظاهر زیبا: دال بام شیب‌دار به ساختمان زیبایی و جذابیت می‌بخشد و استفاده از آن می‌تواند به طراحی ساختمان ارزش افزوده کند.
3. عملکرد دمایی بهتر: با شیب‌دار بودن دال، نور خورشید بهتر به ساختمان وارد می‌شود و همچنین انتقال حرارت از روی دال بهتر صورت می‌گیرد.
4. صرفه‌جویی در مصالح: به دلیل ضخامت کم دال شیب‌دار، مصالح مصرفی نیز کاهش می‌یابد که می‌تواند در صرفه‌جویی در هزینه‌های ساختمانی تاثیرگذار باشد.
5. افزایش فضا: شیب‌دار بودن دال باعث افزایش فضای مفید در ساختمان می‌شود و می‌توان از این فضا برای نصب تاسیسات، انبار کردن وسایل و ساخت اتاق استفاده کرد.
6. بهبود عملکرد تهویه طبیعی و نورگیری: با افزایش ارتفاع سازه به دلیل شیب‌دار بودن دال، عملکرد تهویه طبیعی و نورگیری ساختمان نیز بهبود می‌یابد.
از معایب دال بتنی شیب‌دار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. نیاز به نیروی کار ماهر: اجرای دال بام شیب‌دار نیازمند دقت و تجربه کارگران ماهر است و نیازمند نیروی کار ماهر و متخصص است.
2. دشواری قالب‌بندی: قالب‌بندی دال شیب‌دار به دلیل شکل هندسی مخصوص خود، ممکن است دشواری‌هایی را برای نصب قالب ایجاد کند.
3. عدم امکان گسترش عمودی سازه: استفاده از دال بام شیب‌دار ممکن است محدودیت‌هایی را درساختار عمودی سازه ایجاد کند و امکان گسترش بعدی ساختمان را کاهش دهد.
4. مناسب نبودن برای دهانه‌های بلند: شیب‌دار بودن دال ممکن است در دهانه‌های بلند مشکلاتی ایجاد کند و استفاده از دال‌های دیگری مانند دال تیرچه‌ای مزیت‌هایی داشته باشد.
5. بیشتر شدن زمان ساخت: اجرای دال بام شیب‌دار به دلیل پیچیدگی قالب‌بندی و نیاز به نیروی کار ماهر ممکن است زمان بیشتری را نسبت به دال‌های ساده‌تر در برداشته باشد.
6. دشواری در تعمیرات تاسیسات: با وجود شکل هندسی خاص دال شیب‌دار، تعمیرات و تغییرات در تاسیسات ساختمان ممکن است دشوارتر و پیچیده‌تر باشد.
به طور کلی، دال بام شیب‌دار می‌تواند در مناطقی با بارش بالا و نیاز به حفظ ضدآب بودن ساختمان مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، نیاز به دقت بالا در اجرا، استفاده از نیروی کار ماهر و دشواری‌های قالب‌بندی باید در نظر گرفته شود.
12. سقف دال قوس دار
دال قوسی یک نوع دال بتنی است که در شکل‌های انحنادار ساخته می‌شود و در ساخت پل‌ها، تونل‌ها و ساختمان‌ها استفاده می‌شود. این نوع دال به دلیل شکل خاص خود، برای توزیع یکنواخت بارهای محوری و تحمل بارهای ناشی از باد بسیار مناسب است.در گذشته، دال‌های قوسی از سنگ و آجر ساخته می‌شدند. اما با پیشرفت تکنولوژی در حوزه ساخت سازه‌های بتن آرمه، استفاده از دال بتنی قوسی رواج بیشتری یافته است. با استفاده از بتن آرمه، می‌توان دال‌های قوسی با ابعاد و انحناهای مختلف ساخت و خواص مکانیکی بهتری را نیز به آنها اعطا کرد. این نوع دال‌ها عموماً به صورت پیش‌تنیده و با استفاده از قالب‌های خاص ساخته می‌شوند، که به آنها امکان تولید به صورت سگمنت نیز وجود می‌دهد.
13. دال طره ای
دال طره‌ای یا دال پیش آمده، نوعی دال بتنی است که پیکربندی مشابه تیر یکسرگیردار دارد. این نوع دال معمولاً در ساختمان‌های مسکونی، هتل‌ها، دانشگاه‌ها و ساختمان‌های تجاری برای افزایش مساحت مفید مورد استفاده قرار می‌گیرد. بالکن نیز یکی از نمونه‌های شناخته‌شده از دال‌های طره‌ای است. در دال طره‌ای، بخش بیرون زده دال از میلگردهای اصلی برای تحمل خمش استفاده می‌شود، زیرا در این قسمت احتمال رخداد خمش بیشتر است. همچنین، میلگردهای کمکی نیز در طول دال برای تقویت و افزایش مقاومت استفاده می‌شوند. مقدار بیرون‌زدگی دال طره‌ای باید به گونه‌ای باشد که نسبت طول دهانه آزاد به ضخامت آن عدد 7 را نتجیه ندهد. این نسبت نشان می‌دهد که دال بتواند بارهای مورد نیاز را به طور مطلوب تحمل کند. در کل، دال طره‌ای یک راه مناسب برای افزایش مساحت مفید در ساختمان‌ها است و با استفاده از طراحی متناسب و استفاده از میلگردهای مناسب، می‌توان مقاومت و پایداری آن را بهبود بخشید.
مقاله پیشنهادی: قاب خمشی چیست و مقایسه آن با سیستم مهاربندی
14. دال کامپوزیت
دال کامپوزیت یا سقف مرکب، سازه‌ای است که از ترکیب بتن آرمه و عرشه فولادی ساخته می‌شود. این نوع دال بتنی در ساختمان‌هایی با اسکلت فلزی استفاده می‌شود و به آن سقف مرکب یا سقف مختلط نیز گفته می‌شود. دال‌های کامپوزیت می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند، از جمله سقف کامپوزیت فلزی، کرومیت، عرشه فولادی و روفیکس.در دال کامپوزیت، عرشه فولادی در ابتدا به عنوان قالب بتن‌ریزی استفاده می‌شود. در مرحله بعد، پس از تثبیت بتن درون عرشه، خود عرشه فولادی به عنوان عضوی که تحمل کشش در طول دال را به عهده می‌گیرد، عمل می‌کند. در برخی از طرح‌ها، از میلگردهای فولادی نیز برای تقویت عرشه و افزایش مقاومت در کشش استفاده می‌شود. استفاده از دال کامپوزیت باعث می‌شود که عرشه فولادی و بتن آرمه به طور مؤثری از خواص مکانیکی هر کدام استفاده کنند. بتن آرمه مقاومت فشاری بالا دارد، در حالی که فولاد تحمل کشش را به خوبی دارد. این ترکیب باعث افزایش مقاومت و سختی دال می‌شود و قابلیت تحمل بارهای بیشتر را فراهم می‌کند. دال کامپوزیت یک راه موثر برای استفاده از خواص مکانیکی متفاوت بتن آرمه و فولاد است و در ساختمان‌های با اسکلت فلزی بسیار رایج است.
15. دال پس تنیده و دال پیش تنیده
دال پس تنیده (Post-Tensioned Slab) و دال پیش تنیده (Pre-Tensioned Slab) هر دو از انواع دال‌های بتنی پیش ساخته هستند که در ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. با این حال، فرآیند تنیدگی المان‌های تقویت‌کننده در این دو نوع دال متفاوت است. در دال پس تنیده، کابل یا تاندون‌های فولادی با مقاومت بالا در فضاهایی در دال قرار می‌گیرند. پس از گیرش بتن، تاندون‌های فولادی در معرض پیش‌تنیدگی قرار می‌گیرند و به دو انتهای دال میخ می‌شوند. این فرآیند به عنوان پس‌تنیدگی شناخته می‌شود. با اعمال نیروی کشش به تاندون‌ها، بتن به طور فشرده فشرده می‌شود و این باعث ایجاد تنش در بتن و افزایش مقاومت دال می‌شود. در دال پیش تنیده، المان‌های تقویت‌کننده مانند میلگرد، کابل یا تاندون‌ها قبل از ساخت دال و در حین گیرش بتن، تحت تنش مشخصی قرار می‌گیرند. پس از سفت شدن بتن، المان‌های تقویت‌کننده بریده می‌شوند تا تنش موجود در آنها به درون دال انتقال پیدا کند. این فرآیند باعث افزایش مقاومت دال و کاهش تغییر شکل آن می‌شود.
هر دو نوع دال پس تنیده و دال پیش تنیده مزایا و معایب مشابهی دارند. مزایای آنها عبارتند از:
- افزایش مقاومت و باربری دال
- کاهش تغییر شکل و تراکم ناشی از بارهای زنده و زندگی مفید بیشتر دال
- کاهش عمق دال و افزایش فضای مفید ساختمان
- ساخت سریع‌تر و امکان اجرای پروژه‌های بزرگتر
با این حال، دال پس تنیده به دلیل ساخت سریع‌تر و امکان استفاده در پروژه‌های بزرگتر، معمولاً بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در عوض، دال پیش تنیده به دلیل نیاز به تجهیزات خاص برای تنیدگی قبل از ساخت، معمولاً در پروژه‌های کوچکتر و متوسط استفاده می‌شود.
مقاله پبشنهادی: تکلا استراکچرز چیست؟
امیدوارم توضیحات ما برای شما مفید بوده باشد و از این مقاله لذت برده باشید.
