نقشه ازبیلت (As-Built Drawing)
آیا با نقشه‌های ازبیلت (AsBuilt) آشنایی دارید؟ آیا میدانید نقشه ازبیلت چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ آیا میدانید این نقشه ها چگونه تهیه می‌شود؟ تهیه نقشه ازبیلت از بنا یکی از مراحل ساخت و ساز پروژه‌های عمرانی می باشد که پس از اتمام عملیات اجرایی جهت نمایش وضعیت فعلی پروژه تهیه می‌شود. این نقشه‌های کاربرد گسترده‌ای در پروژه‌های عمرانی دارند و امکان مقایسه نتیجه فعالیت‌های اتمام یافته با طرح‌ها و نقشه‌های نهایی را فراهم می‌کند همچنین پیشبرد پروژه‌های جدید یا برنامه‌ریزی برای نوسازی و نگهداری پروژه‌های موجود، بر اساس اطلاعات نقشه ازبیلت نهایی انجام می‌گیرد. در ادامه همراه ما باشید تا با کاربرد و روش ترسیم نقشه های ازبیلت بیشتر آشنا شوید.
مقاله پیشنهادی: پرکاربرترین نرم افزاهای عمران
نقشه ازبیلت چیست؟
همانطور که میدانید گاهی پروژه‌های ساختمانی، مطابق با نقشه‌های تهیه شده پیش نمی‌روند و در حین اجرای پروژه، با موانع و مشکلات مختلف مواجهه می شوند و این موانعباعث ایجاد تغییراتی بر روی طرح‌ها و نقشه‌های اصلی خواهد شد در این صورت باید تغییرات اعمال شده و وضعیت فعلی پروژه مستندسازی به مشاور و کارفرما ارائه شود بنابراین به این منظور، برای مقایسه نحوه پیشرفت پروژه و مطابقت آن با نقشه‌های اصلی، نقشه‌هایی از وضعیت فعلی ساختمان تهیه می‌شوند که به این نقشه‌ها، نقشه ازبیلت (As-Built Drawing) می‌گویند. در این نقشه ها تمام اصطلاحات و تغییرات جزئی تا کلی اعمال شده بر روی نقشه‌های اصلی، لحاظ می‌شوند. فرآیند ترسیم نقشه‌های ازبیلت، معمولا پس از تکمیل فاز اولیه ساخت و ساز کلید می‌خورد که یک تصویر دقیق از وضعیت فعلی پروژه را به نمایش می‌گذارند. شاید برای شما سوال باشد که تهیه نقشه ازبیلت وظیفه کیست؟ تهیه این نقشه‌های وظیفه پیمانکار و مجری پروژه است. که در واقع در فرآیند تهیه این نقشه‌ها، پرسنل اجرایی و در فرآیند تایید آنها، مهندسان مشاور نیز نقش خواهند داشت. در اغلب پروژه‌ها، تیم نقشه‌برداری پیمانکار، وظیفه برداشت جزئیات ساختمان و ترسیم نقشه ازبیلت آن را بر عهده دارد. نقشه‌های ازبیلت، انواع مختلفی دارندو بر اساس کاربرد، به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
• نقشه ازبیلت معماری
• نقشه ازبیلت تاسیسات مکانیکی
• نقشه ازبیلت تاسیسات الکتریکی
هدف از تهیه نقشه ازبیلت
اصلی ترین دلیل تهیه نقشه‌های ازبیلت پیش بینی تغییرات احتمالی اینده توسط مهندس پروژه است که در واقع نقشه نهای ساختمان می باشد تا در صورت ایجاد تغییرات در پایان یک مرحله از عملیات ساخت و ساز متوجه شوید، پروژه آنطور که باید پیش نرفته است در این شرایط برای کسب اطمینان از وضعیت موجود و بررسی مسیری که خطا رفته، نقشه ازبیلت تهیه می شود. تهیه و استفاده از نقشه ازبیلت می‌تواند یکی از راه های تشخیص خطاهای به وجود امده در حین انجام پروژه باشد.
مقاله پیشنهادی: مقایسه اتوکد و سالیدورک
موارد ذکر شده در نقشه ازبیلت
در یک نقشه ازبیلت کامل و کاربردی، تمام تغییرات المان‌های اصلی ساختمان ذکر می‌شود. ایت تغییرات شامل موارد زیر می باشد:
• موقعیت‌های مکانی: تمام تغییرات مربوط به جابجایی محل قرارگیری درها، پنجره‌ها، لوله‌ها، نجاری‌ها و دیگر مشصخه‌های اصلی ساختمان
• مصالح: ثبت تمام مصالح مغایر با موارد ذکر شده در نقشه‌های اصلی
• ابعاد: یادداشت تمام اندازه‌های تغییر یافته برای تمام المان‌های ساختمان
• نصب: فهرست کردن تجهیزات نصبی نظیر سیستم تهویه، وسایل الکترونیکی یا پنجره‌ها
• عضوهای سازه‌ای و غیرسازه‌ای: به‌روزرسانی مشخصات المان‌های سازه‌ای و غیرسازه‌ای نظیر ستون‌ها، تیرها، نرده‌ها و غیره
کاربرد نقشه ازبیلت
نقشه‌های ازبیلت، برای پروژه‌های ساختمانی جدید، بازسازی و نگهداری کاربرد دارند. که در این بخش کاربرد ازبیلت در هر یک از این پروژه ها را توضیح خواهیم داد:
• کاربرد نقشه ازبیلت در پروژه های جدید ساختمانی:
هنگام اجرای یک ساختمانی با طرح‌ها و نقشه‌های از پیش تهیه شده، پیمانکاران، با چالش‌های متعددی رو به رو می‌شود. به این ترتیب، باید پلان‌ها را با وضعیت موجود مطابقت داد. در بهترین حالت، نقشه‌های ازبیلت، در حین انجام پروژه و با اتمام هر فعالیت تهیه می‌شوند. با این رویکرد، نقشه دقیقی از وضعیت فعلی ساختمان در حین اجرا و تکمیل آن به دست می‌آید.
• کاربرد نقشه ازبیلت در پروژه های بازسازی ساختمان:
یکی از نکات مهم در اجرای اصولی پروژه‌های بازسازی، داشتن درک صحیح و کامل از وضعیت فعلی ساختمان است. به این منظور، پیمانکاران، پیش از شروع بازسازی، نیاز به رجوع به آخرین نقشه ازبیلت ساختمان دارند. این نقشه‌ها، به ایمنی و بهره‌وری بیشتر عملیات بازسازی کمک می‌کنند. پس از تکمیل بازسازی یا اتمام هر یک از مراحل آن، تغییرات اعمال شده، در نقشه ازبیلت جدید به‌روزرسانی می‌شوند.
• کاربرد نقشه ازبیلت در نگهداری ساختمان:
بسیاری از ساختمان‌ها، در طول عمر کاربری خود، نیاز به اصطلاح و بهبود خواهند داشت. وظیفه اعمال این‌گونه تغییرات، برعهده تیم تعمیر و نگهداری ساختمان است. افراد این تیم، با استفاده از نقشه‌های ازبیلت، جزئیات وضعیت کنونی ساختمان را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. سپس، تعمیرات و اصطلاحات مورد نظر را اعمال می‌کنند. در نهایت، به‌روزرسانی نقشه ازبیلت، با توجه به وضعیت ساختمان پس از اتمام نگهداری صورت می‌گیرد. به‌روزرسانی ازبیلت، اهمیت بالایی برای اجرای درست برنامه‌های آتی ساختمان دارد. از این‌رو، هر تغییر جزئی یا کلی، باید در نسخه جدید این نقشه آورده شود.
مقاله پیشنهادی: اتوکد چیست؟
نحوه ترسیم نقشه ازبیلت
تهیه نقشه ازبیلت دارای مراحل و دستورالعمل هایی است که مهندس ناظر پروژه باید تمام آنها را دقیق و مرحله به مرحله انجام دهد تا بتواند نقشه ای دقیق و بی عیب و نقص از تغییرات اعمال شده بدست آورد، در ادامه به دستورالعمل تهیه نقشه های ازبیلت خواهیم پرداخت :
• اندازه گیری و ترسیم پلان ها، نماها مقاطع و پلان موقعیت در مقیاس مناسب و مشخص نمودن مغایرت ها
• تهیه پلان مبلمان فضاها مانند پارکینگ و ترسیم استقرار خودروها و مشخص کردن ابعاد و نوع درب ورودی پارکینگ
• ترسیم خرپشته به صورت کلی و در صورت احداث انباري محاسبه مساحت آن
• اعلام مساحت نورگیر، راه پله، آسانسور در هر طبقه و مقایسه آن با توجه به شیوه نامه و دستورالعمل تفکیک آپارتمان ها
• درج مساحت بناي ساخته شده در هر طبقه بدون در نظر گرفتن درز انقطاع
• درج مساحت کنسول ها و درز انقطاع در هر طبقه
• اندازه گیري و ترسیم فضاي تجاری و بالکن تجاري با در نظر گرفتن نوع دیوارها اعم از اختصاصی و اشتراکی مطابق با شیوه نامه و دستور العمل تفکیک آپارتمان ها
• تکمیل جداول و مشخصات و قید مغایرت¬هاي مساحی در نقشه چون ساخت با نقشه های مصوب
• درج مساحت فضاي مفید و تعداد واحد های مسکونی و تجاری
برای تهیه نقشه ازبیلت معمولاً از ابزارهای رایانه‌ای و نرم‌افزارهای مخصوص استفاده می‌شود. این ابزارها به کمک دستگاه‌های دقیق اندازه گیری، مانند لیزر اسکنر، کامپیوتر، نرم افزار طراحی گرافیک و نرم افزارهای طراحی سه بعدی مانند Revit، AutoCAD و SolidWorks کاربرد دارند. در این روش، با استفاده از لیزر اسکنر، اندازه‌گیری دقیق اجزای ساختمان انجام می‌شود و سپس با استفاده از نرم‌افزارهای گرافیکی و سه‌بعدی، اطلاعات مورد نیاز به صورت گرافیکی و قابل فهم در نقشه ازبیلت نمایش داده می‌شود.
مقاله پیشنهادی: رویت چیست؟
امیدوارم از این مقاله لذت برده باشید.
